સંખેડા

📍 સામાન્ય પરિચય:

• સંખેડા, ગુજરાતના છોટા ઉદેપુર જિલ્લાના પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલું એક પ્રાચીન અને કલાપ્રેમી ગામ છે.

• તે ઓરસંગ અને ઉચ્છલ નદીઓના સંગમ પર વસેલું છે.

• ગુજરાતના વડોદરા શહેરથી લગભગ 60 કિમી દૂર અને છોટા ઉદેપુરથી લગભગ 25 કિમીના અંતરે આવેલું છે.

• સંખેડા, પ્રાકૃતિક સૌંદર્યથી ઘેરાયેલું અને સાંસ્કૃતિક વારસો ધરાવતું ગામ છે.

🎨 લાકડું કાર્ય અને હસ્તકલા (GI Tag):

• સંખેડાનું લાકડાનું ફર્નિચર, ખાસ કરીને કલાત્મક હાથથી કોતરાયેલું અને રંગીન lakh (લાખ) કામથી શોભિત, સમગ્ર વિશ્વભરમાં પ્રખ્યાત છે.

• અહીંના કારીગરો દ્વારા તૈયાર કરાતા ખાટલા, પાટલા, પાંગરા, ખુરશીઓ અને રમકડાં લોકપ્રિય છે.

• વર્ષ 2007માં સંખેડાના લાકડાના ફર્નિચરને GI (Geographical Indication) ટેગ મળ્યો, જે તેની સ્થાનિક ઓળખ અને આગવી કળાને રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે માન્યતા આપે છે.

• હાથથી રંગાયેલ lakh કામ, જેમાં કુદરતી રંગો અને ઐતિહાસિક ડિઝાઈન વપરાય છે, એ સંખેડાને વિશ્વભરમાં અનોખું બનાવે છે.

🛕 ધાર્મિક સ્થળો અને આધ્યાત્મિક વારસો:

• સંખેડા નજીકના ઓરસંગ અને ઉચ્છલ નદીના સંગમસ્થળે, દેવસ્થાનો:

  • અર્જુનનાથ મહાદેવ મંદિર

  • પંચેશ્વર મહાદેવ મંદિર

  • અને માંકણી ગામે આવેલું રણમુક્તેશ્વર મહાદેવ મંદિર આ વિસ્તારના પ્રાચીન શ્રદ્ધા કેન્દ્રો છે.

• આ મંદિરો પ્રાચીન શિલ્પકલા અને આત્મિક શાંતિનું પ્રતિબિંબ છે, જ્યાં ભાવિકો દર વર્ષે ઉજવણીઓ અને મેલાઓ માટે ઉમટે છે.

👨‍⚖️ પ્રસિદ્ધ વ્યક્તિત્વ:

• ગુજરાતના ભૂતપૂર્વ મુખ્યમંત્રી શ્રી ચીમનભાઈ પટેલનો જન્મ સંખેડા તાલુકાના ચિખોદ્રા ગામે થયો હતો.

• તેમણે ગુજરાતના વિકાસમાં મહત્વનો ફાળો આપ્યો, અને તેમના નામે અનેક સરકારી યોજનાઓ અને સંસ્થાઓ સ્થાપિત કરવામાં આવી છે.

🌾 આર્થિક પ્રવૃત્તિઓ:

• સંખેડાની મુખ્ય આજીવિકા લાકડું કારીગરી અને કૃષિ છે.

• અહીં દહીં, ઘી, ચણા, મકાઈ અને મગફળી જેવા પાકો ખેતી કરવામાં આવે છે.

• ફર્નિચર ઉદ્યોગ, હેન્ડમેઇડ રમકડાં અને દિવસે-દિવસે વધતી કલાત્મક નિકાસ ગામના વિકાસમાં વિશિષ્ટ ફાળો આપે છે.

• અહીંના કારખાનાઓ અને વર્કશોપ્સ નાની ઉદ્યોગોના ઉદાહરણરૂપ છે.

🧭 પર્યટન અને પ્રવાસન તકો:

• સંખેડા હસ્તકલા, ધાર્મિક સ્થળો અને કુદરતી સંગમ થકી ટુરિઝમ હબ તરીકે વિકસતી વિસ્તાર છે.

• અહીંથી છોટા ઉદેપુર, જવાગામ, પાવાગઢ, અને નર્મદા જીલ્લાની યાત્રા પણ સરળતાથી થઇ શકે છે.

• સંખેડામાં ફોકલ આર્ટ્સ, લોકસંગીત અને રંગભૂમિ સંસ્કૃતિનું પણ મજ્બૂત સ્થાન છે.

🛣️ ટ્રાન્સપોર્ટ અને કનેક્ટિવિટી:

• સંખેડા વડોદરા-છોટા ઉદેપુર રોડ પર સ્થિત છે, જેનાથી સડક માર્ગે સારો સંપર્ક પ્રાપ્ત છે.

• વડોદરા રેલવે સ્ટેશન નજીકનું મુખ્ય રેલવે જોડાણ છે.

• સ્થાનિક એસ.ટી. બસ સેવા અને ખાનગી વાહનો વડે અન્ય ગામો સાથે સરળ કનેક્ટિવિટી છે.

🎓 શિક્ષણ અને આરોગ્ય સેવાઓ:

• સંખેડામાં પ્રાથમિક અને માધ્યમિક શાળાઓ, સાથે કેટલીક આર્ટ અને હસ્તકલા તાલીમ આપતી સંસ્થાઓ પણ કાર્યરત છે.

• આરોગ્ય માટે પ્રાથમિક આરોગ્ય કેન્દ્ર (PHC) ઉપલબ્ધ છે.

• નજીકના વડોદરા અને છોટા ઉદેપુરમાં વધુ વિશાળ આરોગ્ય સેવાઓ ઉપલબ્ધ છે.

🔮 ભવિષ્યની તકો અને વિકાસ:

• હસ્તકલા ઉદ્યોગમાં વધુ નિકાસ ટેકો અને માર્કેટિંગ મદદથી અહીંનો વિકાસ શક્ય છે.

• Eco-Tourism અને Heritage Tourism માટે સંખેડાને વિશેષ પ્રોત્સાહન મળે તે જરૂરી છે.

• શિલ્પકારોના Skill Development Programs વડે સ્થાનિક રોજગાર ઊભો થઈ શકે છે.

• સરકારની Vocal for Local અને ODOP (One District One Product) યોજનાઓ અંતર્ગત સંખેડાને વિશેષ ઓળખ મળી રહી છે.