રાજકોટ સીટી

📍 ભૂગોળ અને સ્થાપના

• રાજકોટ જિલ્લો ગુજરાત રાજ્યના સૌરાષ્ટ્ર વિભાગમાં આવેલો છે.

• વર્ષ 1610માં વિભોજી અજોજી જાડેજાએ રાજકોટની સ્થાપના કરી.

• વર્ષ 1720માં માસુમ ખાને શહેરનું નામ મસુમાબાદ રાખ્યું.

• વર્ષ 1732માં મહેરામણજીના પુત્ર રણમલજીએ માસુમ ખાનને હરાવી શહેરનું નામ ફરીથી રાજકોટ રાખ્યું.

🎓 શૈક્ષણિક અને સાંસ્કૃતિક વારસો

• રાજકુમાર કોલેજ ની સ્થાપના 1868માં થઈ અને 1871માં કાર્યરત થયું.

• મહારાજા ભગવતસિંહજી, જામ રણજિતસિંહજી, રાજા સર લાખાજી અને કવિ કલાપી જેવા સૌરાષ્ટ્રના રાજકુમારો અહીં અભ્યાસ માટે આવ્યા.

• કવિ શ્રી નરસિંહ મહેતા કાઠિયાવાડને પવિત્ર અને સાંસ્કૃતિક રીતે વિશિષ્ટ સ્થળ તરીકે રજૂ કરે છે.

🎉 મેળા અને તહેવારો

• ગોરસનો મેળો: આ મેળો શ્રાવણ સુદ છઠથી દશમ સુધી ચાલે છે અને સૌરાષ્ટ્રમાં સૌથી મોટો માનવામાં આવે છે.

🏢 પ્રદેશિક સંસ્થાઓ અને વિકાસ

• આર્ય સમાજની સ્થાપના સૌપ્રથમ રાજકોટમાં થઈ હતી.

• સૂકી ખેતી સંશોધન કેન્દ્ર રાજકોટના તરઘડીયા વિસ્તારમાં આવેલું છે.

• ઝવેરી બજાર સોના-ચાંદીના વેપાર માટે પ્રસિદ્ધ છે.

🚂 બ્રિટીશ શાસન દરમિયાન વિકાસ

• 1822માં બ્રિટીશ સરકારે કાઠિયાવાડ એજન્સીની સ્થાપના કરી.

• 1889માં રેલવે દ્વારા રાજકોટને વાંકાનેર સાથે જોડાયું.

• 1893માં રાજકોટ અને જેટલાસર વચ્ચે રેલવે લિંક શરૂ થઈ.

• 1895માં લાલપરી તળાવ બનાવાયો.

🗳️ રાજકીય અને સામાજિક વિકાસ

• 1921માં કાઠિયાવાડના રાજકીય નેતૃત્વનું પ્રથમ સત્ર રાજકોટમાં યોજાયું.

• 1925માં મહાત્મા ગાંધીજીએ રાજકોટની મુલાકાત લીધી અને શૈક્ષણિક તથા સામાજિક પ્રવૃત્તિઓ માટે પ્રોત્સાહન આપ્યું.

• 1937માં દિવાન વિરાવાડ વિરુદ્ધ સત્યાગ્રહ શરૂ થયો.

🗺️ સૌરાષ્ટ્ર રાજ્ય વિભાજન

• 15 એપ્રિલ 1948ના રોજ સૌરાષ્ટ્ર રાજ્યની રચના થઈ.

• આ રાજ્યમાં કુલ 4470 નગરો અને 41 લાખની વસ્તી હતી.

• રાજયને 5 જિલ્લાઓમાં વિભાજિત કરાયું:

  1. સેન્ટ્રલ સૌરાષ્ટ્ર (રાજકોટ)

  2. સોરઠ (જૂનાગઢ)

  3. હાલાર (જામનગર)

  4. ગોહિલવાડ (ભાવનગર)

  5. ઝાલાવદ (સુરેન્દ્રનગર)

🗳️ ચુંટણી પ્રક્રિયા

• 1952ની પ્રથમ ચૂંટણીમાં લોકસભામાં 496 સભ્યો અને રાજ્યસભામાં 203 સભ્યો હતા.

• સૌરાષ્ટ્રના 55 મતદારોને 60 વિધાનસભા બેઠકોમાં અને 6 લોકસભા સભ્યો માટે વિભાજિત કરવામાં આવ્યા.

☀️ હવામાન

• રાજકોટનું હવામાન ઉષ્ણકટિબંધીય છે.

• ઉનાળામાં તાપમાન 40°Cથી 45°C સુધી રહે છે.

• શિયાળામાં તાપમાન 10°Cથી 20°C વચ્ચે હોય છે.

• વરસાદનું જથ્થો જૂનથી ઓક્ટોબર સુધી સરેરાશ 620 મીમી છે.

🌟 પ્રખ્યાત સ્થળો અને આકર્ષણો

• પ્રાદેશિક વિજ્ઞાન કેન્દ્ર

• બી.એપી.એસ. સ્વામિનારાયણ મંદિર

• રેસકોર્સ મેદાન

• જ્યુબિલી બાગ

• ગાંધીજી મ્યુઝિયમ

• અટલ સરોવર

• રામનાથ મહાદેવ

• ભક્તિધમ

• આજી ડેમ

• ઈશ્વરીયા પાર્ક

• ન્યારી ડેમ

• લાલપરી તળાવ

• પ્રદ્યુમન પાર્ક

• અવધ ક્લબ

• ખીરસરા પેલેસ

• ઢીંગલી સંગ્રહાલય

• વોટસન મ્યુઝિયમ

🏰 ઐતિહાસિક સ્થળો

• કબા ગાંધીનો ડેલો

• રાષ્ટ્રીય શાળા

• મહાત્મા ગાંધી મ્યુઝિયમ

• રાજકુમાર કોલેજ

• લાલપરી તળાવ

• માધવરાય સિંધીયા ક્રિકેટ ગ્રાઉન્ડ

💼 અર્થતંત્ર

• GIDC અને GSFC નાનાં અને ભારે ઉદ્યોગોને ટેકો આપે છે.

• વિશ્વ બેંકની સહાયથી ઉદ્યોગોનું માળખાકીય વિકાસ થાય છે.

• મુખ્ય અને બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીઓ દ્વારા જમીન સુરક્ષિત કરાવવામાં આવી છે.

🏢 સ્થાનિક સરકાર અને વ્યવસ્થાઓ

• શહેરનું સંચાલન મહાનગર પાલિકા, RUDA, પોલીસ અને સરકારી જથ્થા દ્વારા થાય છે.

• ગુજરાતમાં પ્રથમ અને ભારતમાં બીજું 24×7 કોલ સેન્ટર અહીં કાર્યરત છે.

📚 શિક્ષણ વ્યવસ્થા

• શહેરમાં 20 થી વધુ શાળાઓ, પ્રાથમિકથી ઉચ્ચતર માધ્યમિક શાળાઓ કાર્યરત છે.

• મહાવિદ્યાલયોમાં:

  • એચ & એચ બી કોટક ઇન્સ્ટીટ્યુટ ઓફ સાયન્સ

  • ધર્મેન્દ્ર લો કોલેજ

  • સરકારી ઇજનેરી કોલેજ

  • આત્મિય એન્જીનિયરીંગ કોલેજ