વલ્લભીપુર

ઘેલો નદીના કિનારે વસેલું વલભીનું જૂનું નામ ‘વળા’ હતું. હ્યુ-એન-ત્સાંગના પુસ્તક ‘સી-યુ-કી’માં વલભીને વિદ્યાનું ધામ તથા બૌદ્ધ ધર્મના અતિ સમૃદ્ધ શહેર તરીકે ઓળખાવ્યું છે. ચીની મુસાફર ઇત્સિંગના મત મુજબ પૂર્વમાં નાલંદા તથા પશ્ચિમમાં વલભી બે મોટી બૌદ્ધ વિદ્યાપીઠ હતી.

ગુજરાતમાં સાતમી સદી દરમિયાન વલભીનો સૌથી વધુ વિકાસ થયો હતો. તેના વિકાસમાં મૈત્રક શાસકોનો મહત્વનો ફાળો છે. એશિયામાં સૌથી મોટામાં મોટા કદની ભગવાન મહાવીર સ્વામીની મૂર્તિ વલભી તાલુકાના નવાગામ ખાતે આવેલી છે.

– વલભી તાલુકામાં રાંદલ અને બહુચરાજી માંની શક્તિપીઠો તથા મીનારાઓ આવેલા છે. અહીં માતાજીની સ્વયંભૂ રીતે પ્રગટ થયેલી મૂર્તિઓ આવેલી છે.

વલભીપુરમાં ગાંડા બાવળમાંથી લાકડીઓનો કોલસો બનાવવામાં આવે છે.